یادداشت | علم را طلب کن حتی در فضای مجازی

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا،‌ تا قبل از ورود صنعت چاپ به چرخه تولید علم، کار پژوهش و تحقیق و تتبع با حضور در کتابخانه های بزرگ و مشهور صورت می گرفت. در برخی اوقات آن قدر برای رسیدن به یک منبع برای پژوهش تلاش می شد که گاهی اوقات ممکن بود فرد محقق به کشورهای دور سفر کرده و آن کتاب را برای ساعاتی استفاده نماید.

زمانی که بحث چاپ کتاب قوت گرفت، آرام آرام نشر کتب مهم و ارسال آن به تمامی نقاط جهان آغاز شد و پژوهشگران و کاوش گران علمی، با زحمت کمتری به کار خود می رسیدند؛ اما همچنان از تجمیع تمامی منابع و حتی ارتباط مستمر با دانشمندان دیگر شهرها و کشورها و حتی علوم دیگر رنج می بردند.

با ورود رایانه به این چرخه، انقلابی در مسائل علمی به وجود آمد. نرم افزارهای مختلفی از اسکن های کتب دسته اول و حتی خطی همراه با تجمیع آن ها در یک مجموعه رفته رفته کار را برای تحقیقات در زمینه های علمی آسان تر کرد.

دنیای اینترنت تکان بیشتری به قضیه جستجوگری و کاوش علمی داد و با ظهور فضای مجازی، روش تحقیق نیز از لحاظ ابزاری، تغییر شگرفی پیدا کرد.

این پیشرفت این قدر سریع اتفاق افتاد که دیگر بزرگترین کتابخانه های دنیا با میلیون ها جلد کتاب در یک وسیله کوچک به نام تلفن همراه و تبلت قابل دسترسی است.

بالارفتن سرعت تبادل اطلاعات آنقدر بر روی کارهای علمی اثرگذار شد که ارتباط با بزرگترین مراکز و حتی شخصیت های علمی هر یک از شاخه های علوم از این طریق آسان شد.

به طوری که امروزه، در یک کلاس درسی، دانشجویانی از ده ها ملیت و زبان های مختلف با نشستن در پشت یک سیستم رایانه ای مجهز به اینترنت با استادی از آن سوی عالم به طور زنده در ارتباط هستند و در همان لحظه می توانند هم مطالعه و هم کتب کمک آموزشی را استفاده نمایند.

تا قبل از ورود نسل سوم و چهارم تلفن همراه و استفاده از اینترنت بر بستر موبایل، عمدتا ایرانیان تحصیلکرده و دانشجویان و دانش آموزان از فضای مجازی استفاده می کردند، اما با ورود نسل جدید تلفن همراه، رشد مخاطبان از 18 میلیون به 45 میلیون رسید و مخاطبین نیز بر اساس رده سنی تقسیم بندی شدند.

یعنی تمامی کاربران از سنین پایین و یا سواد کم، تا تحصیلکردگان و بزرگسالان از این فضا استفاده می کنند. البته متاسفانه استفاده از فضای مجازی برای ایرانیان عمدتا با شبکه های اجتماعی و روحیه مصرف گرایی گره خورده است.

گذراندن اوقات فراغت و یا ارتباطات بعضا بی مورد، جستجوی های بی هدف و علاقه به دیدن فیلم، کارکردهایی است که عمده ایرانیان در این فضا از آن استفاده می کنند.

با توجه به این که استفاده از اینترنت علاوه بر آموزش لازم، نیاز به فرهنگ سازی نیز دارد، متاسفانه مسئولین امر به صورت کمرنگ به این مهم پرداخته اند.

هم اکنون فضای مجازی با انبوه بالایی از اطلاعات مختلف علمی در اختیار همگان است؛ اما میزان استفاده علمی در آن بسیار اندک است.

میزان استفاده از اینترنت و تلفن همراه در کشور بین جوانان است که در دختران با 965 دقیقه و پسران با 1025 دقیقه حضور هفتگی، بهترین و طلایی‌ترین زمان زندگی خود را در اینترنت می‌گذرانند.

یعنی اگر با فرهنگ سازی صحیح در بحث علم اندوزی و لا اقل مطالعه مفید در این فضا در بین جوانان اتفاق بیفتد شاهد ظهور اندیشمندانی در حوزه‌های گوناگون علمی و فنی خواهیم بود.

البته ناگفته نماند بسیاری از ایرانیان خصوصا نسل جوان با تغییر کاربری شبکه های اجتماعی، سعی بر استفاده حداکثری از این فضای مناسب پیرامون مباحث علمی کرده اند.

مصداق بارز آن را می توان به راه اندازی کانال های آموزش مجازی علوم مختلف در شبکه های اجتماعی نظیر ایتا و سروش را نام برد که بسیاری از دانشگاه های کشور نیز در بستر فضای مجازی در حال ارائه درس به صورت رسمی همراه با مدرک هستند.

نمونه محیط کلاس مجازی

تا وضعیت آرمانی از استفاده فضای مجازی برای پیشبرد علم و ارتباط با اندیشمندان در اقصی نقاط دنیا، فاصله زیادی داریم اما هم اکنون از این طریف می توان ظرفیت علمی کشور را بسیار زیاد ارتقا داد.

بحمدالله در حوزه های مختلف هم به صورت رسمی و هم به صورت خودجوش، مراکزی برای آموزش مجازی و حتی ارتباط با اساتید علوم مختلف و تحقیق در این فضا راه اندازی شده است که در این میان، حوزویان نیز پیشرفت خوبی داشته اند.

با دوراندیشی رهبرمعظم انقلاب در دهه هفتاد پیرامون نهضت علمی، مرکزی راه اندازی شد که برکاتش تا امروز ادامه دار است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی یکی از موالید مبارکی است که باید مثل آن ادامه دار باشد.

سخن نهایی اینکه استفاده از فضای مجازی برای رشد علمی یک فرصت بسیار مناسب است که اگر به خوبی از آن بهره نبریم پیش خدای خود مسئولیم. واقعا بهره مندی از فضای مجازی برای پیشبرد علمی بسیار کار را آسان نموده است. البته در این نکته قطعا سیستم های رایانه ای هم قابلیت خطاپذیری دارند شکی نیست؛ اما رشد روز افزون این فناوری، می تواند افق های روشن پژوهش و آموزش را پیش روی ما بگذارد.

با وجود تبادل اطلاعات وسیع به وسیله رایانه و فضای مجازی، متخصص شدن در هر یک از علوم بسیار ساده تر از زمان های گذشته است که ان شاءالله با تحقیق و تفحص و رشد علمی، زمینه ساز ظهور حضرتش باشیم ان شاءالله./829/ی۷۰۳/س

محمدمهدی مرادی